Có một câu chuyện thật về một sinh viên đến lớp toán trễ. Anh ta chép lại câu hỏi đã được ghi trên bảng, đoán là bài tập về nhà, và giải đề trong tuần đó. Để rồi sau đó nhận ra giáo viên đã để trên bảng làm ví dụ của một đề toán không có lời giải.
Câu hỏi này: “Ý nghĩa cuộc sống là gì?” – là một dạng câu hỏi không thể giải đáp kinh điển. Hàng ngàn năm qua, con người đã thử tìm lời giải đáp cho một bài toán không lời giải.
Nhưng bây giờ, bạn hãy thử làm một kẻ ngây thơ không biết là câu hỏi này không giải đáp được, và thử tìm ý nghĩa cuộc sống trong vòng 20 phút. Đồng ý chứ?
CUỘC SỐNG LÀ __________
Từ nào bạn nghĩ sẽ được điền vào chỗ trống? Cuộc sống là gì? Có ý tưởng nào không?
Hãy xem một số ý kiến khác nhau mà các triết gia và những người thông minh đã nói.
CUỘC SỐNG LÀ THỜI GIAN
Một vài người nói cuộc sống là thời gian. Cuộc sống chỉ toàn là về thời gian. Định nghĩa cuộc sống là khoảng thời gian lúc bạn sinh ra và lúc bạn mất đi. Cho nên ý nghĩa của cuộc sống là thời gian.
Vậy nếu cuộc sống là thời gian, thì cách để có một cuộc sống tốt là sử dụng thời gian một cách khôn ngoan.
Làm thế nào bạn có thể khôn khéo sử dụng thời gian?
1. Nhớ rằng thời gian là hữu hạn
Nếu đêm nay bạn phát hiện ra mình chỉ còn một năm để sống, bạn sẽ tận dụng tối đa thời gian này. Nếu bạn xem cuộc sống là vô hạn, bạn sẽ không làm thế.
Để đạt được những điều vĩ đại, hai điều cần thiết là: một kế hoạch và không tốn quá nhiều thời gian.
Tự đặt ra những thời hạn gắt gao. Hãy nhớ bạn có thể chết bất kỳ lúc nào. 100 người chết vì tai nạn giao thông mỗi ngày ở Việt Nam. Đừng trì hoãn.
Làm thế nào bạn có thể khôn khéo sử dụng thời gian?
2. Đa số thời gian hãy tập trung vào tương lai
Bảo đảm hầu hết hành động hiện tại của bạn sẽ phục vụ cho cái tôi tương lai của bạn. Học, luyện tập, tập thể dục, trì hoãn sự hài lòng, tiết kiệm và đầu tư tiền bạc, và xây dựng nên một tương lai lý tưởng của bạn. Những người làm như vậy thường thành công hơn và hạnh phúc hơn.
Nhưng quá tập trung vào tương lai sẽ dẫn đến bạn chỉ trở thành một người thành công vào đám cưới thứ 4 của mình, với không mảy may một người bạn đích thực nào. Quá tập trung vào tương lai có thể lấy đi khoảng thời gian dành cho những điều quan trọng cần bạn ngay lúc này.
Làm thế nào bạn có thể khôn khéo sử dụng thời gian?
3. Một chút tập trung vào hiện tại
Thỉnh thoảng, lôi trí óc ra khỏi tương lai, và dành sự chú ý 100% vào hiện tại. Mối quan hệ, giao tiếp, và tình dục yêu cầu điều này.
Nhưng tập trung quá nhiều vào hiện tại là hiện thân của chủ nghĩa khoái lạc: chỉ sống cho sự thỏa mãn nhất thời với càng nhiều kích thích mới lạ càng tốt.
Tập trung quá nhiều vào hiện tại dẫn tới một tài khoản ngân hàng trống rỗng và sự bốc đồng không kiểm soát.
Tập trung quá nhiều vào hiện tại sẽ cướp đi của bạn hạnh phúc sâu sắc của sự thỏa mãn chín mùi, đạt những mục tiêu dài hạn, và phát triển những chuyên môn quý giá.
Làm thế nào bạn có thể khôn khéo sử dụng thời gian?
4. Một chút tập trung vào quá khứ
Nhớ lại quá khứ là sống lại lần thứ 2.
Giữ cuộc sống của bạn trong bối cảnh quá khứ, để xem bạn đã đi được bao xa.
Dành thời gian để tái định nghĩa những sự kiện trong quá khứ của bạn, như một cách nhắc nhở mạnh mẽ rằng bạn cũng có thể tái định nghĩa hiện tại và tương lai của bạn nữa.
Làm thế nào bạn có thể khôn khéo sử dụng thời gian?
5. Hòa mình vào the zone
Bạn biết cảm giác nhập thần (flow) chứ – khi bạn tập trung vào một công việc không quá khó và cũng không quá dễ đến quên thời gian – khi công việc có mục tiêu và phần thưởng rõ ràng.
Những người vào cuối đời khẳng định đời mình thật hạnh phúc là những người dành nhiều thời gian ở trạng thái nhập thần này nhất.
Để sống một cuộc sống tốt, hãy theo đuổi những việc khiến bạn rơi vào trạng thái này, và tránh những việc lôi kéo bạn ra khỏi trạng thái này.
Hãy nói là cuộc sống là thời gian. Bạn nghĩ sao? Lập luận vững chắc chứ?
Hãy xem một góc nhìn khác…
CUỘC SỐNG LÀ LỰA CHỌN
Một vài người nói cuộc sống là lựa chọn. Cuộc sống chỉ toàn là những lựa chọn. Bạn có hàng trăm lựa chọn nhỏ mỗi ngày, và hàng trăm lựa chọn lớn trong đời. Những lựa chọn này thay đổi cả cuộc sống của bạn. Cuộc sống của bạn được tạo ra bởi những lựa chọn của bạn. Cho nên cuộc sống là lựa chọn.
Vậy nếu cuộc sống là lựa chọn, cách để cuộc sống tốt là có những lựa chọn tốt.
Làm thế nào bạn có những lựa chọn tốt?
1. Để bản năng vượt logic
Những phần khác nhau trong não bạn bắt đầu phát triển ở những thời điểm khác nhau trong quá trình tiến hóa. Phần già nhất trong não bạn, phần đã luôn tiến hóa kể từ khi chúng ta còn là mấy con cá, đảm nhiệm chức năng của bản năng, nỗi sợ hãi và trực giác. Phần mới nhất trong não bạn, phần độc đáo của riêng loài người, đảm nhiệm logic, ngôn ngữ và tiên đoán.
Phần mới nhất này vẫn còn trong giai đoạn thử nghiệm. Một cái máy tính 100,000VND cũng có thể ăn đứt phần não này khi tính toán. Nhưng phần già nhất đã được tung ra hàng tỷ năm về trước, và đã sản xuất và phát triển suốt kể từ ấy.
Mọi thứ bạn quan sát và học đầu tiên được xử lý bởi bộ não logic, nhưng kết quả được lưu trữ dài lâu ở phần bản năng, sợ hãi và trực giác. Bản năng và cảm xúc của bạn là tổng hợp của tất cả những gì bạn đã từng quan sát và học hỏi. Cho nên bạn sẽ ra quyết định tốt hơn nếu lắng nghe bản năng, thay vì dựa quá nhiều phần não thử nghiệm 100,000VND.
Làm thế nào bạn có những lựa chọn tốt?
2. Dừng ở đủ tốt
Bây giờ bạn có nhiều lựa chọn hơn bao giờ hết. Bạn cố gắng chọn lựa chọn tốt nhất, sự nghiệp tốt nhất, nhà trường tốt nhất, người bạn trai/bạn gái/bạn đời tốt nhất.
Nhưng suy nghĩ cách này khiến bạn cảm thấy tồi tệ về những lựa chọn mình đã chọn. Bạn càng rõ ràng hơn bao giờ hết những lựa chọn bạn đã không chọn, và lợi ích của từng phần.
Cho nên đừng tìm kiếm cái tốt tuyệt đối. Dừng khi bạn tìm được một lựa chọn đủ tốt. Bạn sẽ ra được một quyết định tốt tương đương, nhưng quan trọng hơn cả là bạn cảm thấy hài lòng hơn về lựa chọn đó. Hạnh phúc rất cần thiết.
Làm thế nào bạn có những lựa chọn tốt?
3. Đặt giới hạn
Mọi lựa chọn bạn phải quyết định sẽ gây ra chút nỗi đau. Có lựa chọn trong cuộc sống là điều tốt, nhưng có nhiều lựa chọn hơn không phải lúc nào cũng tốt hơn.
Bạn sẽ hạnh phúc hơn khi bạn để người khác ra quyết định cho bạn. Nếu bạn ốm vật ra, bạn sẽ muốn bác sĩ chọn cách chữa tốt nhất, chứ không phải nói, “Có hàng tá lựa chọn tốt? Bạn muốn được chữa theo cách nào?” Đây là sức hấp dẫn của tôn giáo. Tôn giáo cho bạn những luật lệ. Tôn giáo lựa chọn rất nhiều thứ thay bạn.
Vậy hãy đặt giới hạn cho những lựa chọn trong cuộc sống của mình. Bỏ đi một vài tùy chọn. Tự đặt nguyên tắc cho mình.
Làm thế nào bạn có những lựa chọn tốt?
4. Chọn quan trọng thay vì gấp gáp
Bạn biết sự khác biệt giữa quan trọng dài lâu vs gấp gáp ngắn hạn.
Gấp gáp là emails, tin nhắn, điện thoại, tweets, facebook, tin tức.
Quan trọng là dành hàng ngàn giờ để học một kỹ năng thực sự giúp bạn trong cuộc sống và công việc. Quan trọng là dành sự chú tâm hoàn toàn không bị xao lãng cho những người quan trọng trong đời bạn. Quan trọng là dành thời gian để rèn luyện, hoặc để tổng hợp và chia sẻ những gì bạn đã học được.
Nhưng không có điều nào trên đó sẽ gấp gáp.
Cho nên bạn cần bỏ qua tiếng gọi hấp dẫn của những thứ gấp gáp, và kiên nhẫn chọn những gì bạn biết là quan trọng.
Vậy cuộc sống là lựa chọn? Bạn nghĩ sao? Lập luận vững chắc chứ?
Hãy thử một góc nhìn khác nữa…
CUỘC SỐNG LÀ KÝ ỨC
Một vài người nói cuộc sống là ký ức. Tương lai không hiện hữu. Đó là cái chúng ta tưởng tượng ra. Hiện tại ra đi trong milisecond, cho nên tất cả những gì chúng ta trải nghiệm trong đời là ký ức. Bạn có thể sống một cuộc sống dài lâu, nhưng nếu không có rất nhiều ký ức, bạn chỉ trải nghiệm một cuộc sống ngắn ngủi. Nếu bạn không nhớ cuộc sống của mình, thì cũng như đời bạn chưa bao giờ xảy ra. Cho nên cuộc sống là ký ức.
Vậy nếu cuộc sống là ký ức, cách để sống cuộc sống tốt là tạo ra nhiều ký ức hơn.
Làm thế nào bạn có thể tạo ra nhiều ký ức hơn?
Thay đổi thói lệ thường. Phá vỡ sự đơn điệu. Di chuyển. Tạo ra thay đổi lớn bất kỳ khi nào bạn có thể. Đây là những dấu ấn biên niên sử của bạn. Đây là những giá treo để bạn móc ký ức vào.
Lưu trữ lại. Blog lại. Dưới định dạng bạn có thể lưu và nhìn lại trong vòng 50 năm, hoặc cháu của bạn có thể nhìn lại trong 100 năm. Giữ một blog cá nhân cho cái tôi tương lai của bạn, và kể câu chuyện bạn đã đi đâu, làm gì, và những người ngộ nghĩnh bạn đã gặp trên đường. Bạn sẽ ngạc nhiên mình sẽ quên nhiều bao nhiêu nếu không lưu trữ lại.
Socrates bảo ” một cuộc sống không được kiểm tra là một cuộc sống không đáng sống. ” Vậy còn cuộc sống đã bị lãng quên?
Vậy cuộc sống là ký ức? Bạn nghĩ sao?
Muốn thử góc nhìn khác không?
CUỘC SỐNG LÀ HỌC TẬP
Cả những người bạn thông minh và tâm linh của tôi đều khăng khăng rằng ý nghĩa cuộc sống là để học – lý do bạn đến thế giới này là để học. Không phải chỉ cho riêng bạn, nhưng cho những người đang sống khác, cho thế hệ tương lai, và ý nghĩa cuộc sống của bạn là để học.
Vậy nếu cuộc sống là học tập, cách để cuộc sống tốt là học thật nhiều.
Làm thế nào bạn có thể học thật nhiều?
Thay vì nói về kỹ năng học tập, hãy nói về cách có tư duy đúng đắn, để bạn có thể học tự nhiên nhiều hơn mức bạn có thể nhận ra.
Bạn có thể đã nghe về tư duy Cố Định và tư duy Phát Triển.
Tư duy Cố Định bảo : “Tôi giỏi cái này” hay “Tôi dở cái này”. Điều này bắt đầu từ ấu thơ khi ba mẹ bạn bảo, “Con thật giỏi toán quá!” Bạn nghĩ, “Con giỏi toán thật!” Nhưng khi bạn làm kém trong một bài kiểm tra, bạn nghĩ, “Bố mẹ sai rồi. Con không giỏi toán đâu”. Hầu hết mọi người đều suy nghĩ như vậy. Bạn có thể nghe khi người ta nói, “Cô ấy là ca sĩ tuyệt vời” hoặc “Tôi chỉ không giỏi nhảy.”
Tư duy Phát Triển bảo : “Ai cũng có thể giỏi ở mọi lĩnh vực. Kỹ năng chỉ đến từ luyện tập.” (Thực ra, Khám Phá Sức Mạnh 2.0 đã nghiên cứu bạn còn cần cả năng khiếu để thực sự giỏi nữa)
Cuộc Sống là một bài kiểm tra.
Hai bài kiểm tra cực kỳ khó đã được giao cho hàng trăm học sinh. Sau bài kiểm tra đầu tiên, tất cả học sinh đều được khen ngợi, nhưng một nửa số học sinh đã được nói riêng 6 từ sau: “Em hẳn phải giỏi môn này.” Một nửa còn lại đã được nói riêng 6 từ sau: “Em hẳn đã học rất chăm.”
Khi được giao bài kiểm tra số hai, những học sinh được bảo, “Em hẳn phải giỏi môn này.” Làm tệ hơn 20% trong bài kiểm tra số 2. Sáu chữ đó khuyến khích một tự duy cố định khiến các em cảm thấy không việc gì phải cố gắng. Hoặc bạn giỏi hoặc bạn không.
Những học sinh được bảo “Em hẳn đã học rất chăm”, làm tốt hơn 30% trong bài kiểm tra số 2. 6 chữ đó khuyến khích tư duy phát triển khiến các em cảm thấy làm việc chăm chỉ hơn có thể tạo ra sự khác biệt.
Vậy là +-50% khác biệt trong hiệu quả chỉ bởi ” 6 từ “ từ một giáo viên.
Nhân số đó lên số người bạn gặp trong đời, số ngày bạn nghe phản hồi, và những điều bạn tự nói với chính mình, và bạn có thể thấy một điểm khác biệt đơn giản trong tư duy có thể tạo nên hay phá hủy một cuộc đời học tập.
Các bậc phụ huynh, hãy chú ý. Bạn có thể đang hại con mình khi bảo con giỏi cái này cái kia.
Những người thành công, hãy chú ý. Bạn có thể đang hại chính mình nếu bạn tin vào những lời khen người khác tặng. Người khác bảo bạn giỏi cái bạn đang làm, chưa bao giờ nghĩ bạn đã phải làm rất nhiều để giỏi.
Vậy…cuộc sống là học tập? Bạn nghĩ sao?
MỘT ĐIỀU GÌ ĐÓ KHÁC ?
Chúng ta có nên nhìn theo tư tưởng Phật giáo cuộc sống là ĐAU KHỔ? Thôi, vậy chẳng vui tí nào.
Cuộc sống là TÌNH YÊU? Quá mơ hồ.
Cuộc sống CHẲNG LÀ GÌ CẢ NGOÀI SAO CHÉP DNA? Quá chính xác.
Hãy thay đổi đề tài.
Tiếng Hoa
Vài năm trước, tôi bắt đầu học tiếng Hoa. Tôi thích thú với chữ viết. Tôi cố gắng nhớ cách viết các chữ này.
Chữ Hoa ngữ trông phức tạp, nhưng chúng được cấu thành những chữ đơn giản hơn nhỏ hơn, theo cách từ tiếng Anh được cấu thành từ gốc Latin. Cho nên bạn có thể nhớ ý nghĩa từng chữ bằng cách biết ý nghĩa nguyên liệu cấu thành lên nó: Ví dụ:
语 ngôn ngữ = từ 讠+ 5 五+ miệng 口
Cho nên… Ngôn ngữ là những từ mà ít nhất 5 cái miệng cùng nói? Tuyệt vời!
谢 cám ơn = từ 讠+ thân người 身+ inch 寸
Hmmm…Từ này chẳng rõ ràng lắm. Có thể ý là khi bạn nói cám ơn, bạn nói những từ giúp cho cơ thể mình có thêm vài inch tôn trọng? Thú vị đấy.
名 tên= ban đêm 夕 + miệng 口
Vậy tên thật của bạn là những gì được nói ra bởi cái miệng vào ban đêm? Khá lãng mạn ấy chứ.
Tôi rất tò mò về ý nghĩa văn hóa hoặc lịch sử của mỗi từ.
Hãy thay đổi chủ đề.
Talking Heads
Talking Heads là một ban nhạc nổi tiếng từ cuối năm 70s đến giữa năm 80s. Lời nhạc của họ vừa hấp dẫn vừa bí ẩn. Họ khiến bạn phải tự hỏi họ đang muốn ám chỉ gì.
Rồi tôi đọc một bài phỏng vấn với nhóm Talking Heads khi họ bảo rất nhiều lời nhạc của họ chỉ là ngẫu hứng. Họ viết những câu evocative trên những từ giấy bé, rồi ném vào cái tô, trộn lên. Rồi họ lấy ra, và để chúng thành bài học theo thứ tự ngẫu nhiên đó. Họ làm vậy vì họ thích cách người nghe tự tạo ra ý nghĩa cho nó.
Chúng ta hay giả định rằng khi nếu có ai đó viết nhạc, rồi hát trên sân khấu, thì bản nhạc hẳn phải có ý nghĩa với họ.
Nhưng đâu có. Chỉ là ngẫu nhiên. Những ý nghĩa bạn nghĩ trong bản nhạc được chính bạn đặt ra, người nghe, không phải người viết.
Trở lại với Tiếng Hoa.
Khi bạn lật từ điển từ nguyên Tiếng Hoa ra để xem lịch sử đằng sau từng từ… thì bạn sẽ thấy những ví dụ ở trên chỉ toàn là ngữ âm! Những nét tổng hợp tạo nên từ đó được chọn KHÔNG phải vì ý nghĩa của nó chút nào, mà chỉ vì âm thanh nó tạo ra!
Xem ra tôi đã tự đặt ý nghĩa cho chúng. Chứ chúng thực ra chẳng có ý nghĩa gì cả!
Khủng khiếp. Tôi đã nhớ hàng trăm từ trong nhiều thứ, đặt đủ loại ý nghĩa cho từng nét một.
Sau khi phục hồi, tôi tự hỏi: Bao nhiêu thứ khác trong cuộc sống thực sự không có ý nghĩa? Tôi đã tự đặt ý nghĩa cho những điều gì khác, và tự cho là đúng?
Lập Trình
Tôi biết chúng ta được lập trình để làm vậy. Tôi biết chúng ta đã sinh tồn trên đất xanh hàng thế kỷ vì chúng ta tiến hóa để tìm kiếm các khuôn mẫu. Tổ tiên ta là những người để ý đến khuôn mẫu nhận biết các vệt vằn của cọp hay mặt sư tử ẩn giấu trong lớp cỏ.
Con thiêu thân được lập trình để bay về phía ánh sáng đến mức nó sẽ không bao giờ chấp nhận bóng đèn nhà bạn không phải là mặt trăng.
Chúng ta luôn được lập trình với việc tìm ra khuôn mẫu đến mức khó chấp nhận rằng nhiều thứ chỉ là ngẫu nhiên.
Ta nên thông cảm về sự lập trình thiếu sót của mình cũng như lòng thông cảm với con thiêu thân. Sự tiến hóa dạy cho ta tìm kiếm khuôn mẫu, nhưng đã không dạy cho ta cách dừng lại.
Cho ta vài dấu chấm và vài đường vẽ, thì ta sẽ thấy một gương mặt. Nướng vài lát bánh mì và ta thấy mặt Elvis Presley trong đó.
Có một thiên thần báo mộng phần ba của Kinh Thánh đang nằm ở sân sau vườn nhà tôi. Điều đó có ý nghĩa gì? (Gợi ý: Book of Mormon)
Một con mèo đen xẹt ngang qua khi tôi đang đi dưới cầu thang vào Thứ sáu ngày 13. Điều đó có ý nghĩa gì?
Một người bạn gọi chỉ vài phút khi tôi đang nghĩ về họ. Điều đó có ý nghĩa gì?
Điều đó có ý nghĩa gì khi bạn đi học trường chuyên lớp chọn? Điều đó có ý nghĩa gì khi bạn không?
Điều đó có ý nghĩa gì khi một người bạn thân mất? Điều đó có ý nghĩa gì khi bạn chân dài? Chân dài vừa? Chân ngắn vòng kiềng?
Điều đó có ý nghĩa gì khi bạn có rất nhiều người hâm mộ trên mạng? Điều đó có ý nghĩa gì khi bạn vô danh?
Điều đó có ý nghĩa gì khi bạn là nữ? Điều đó có ý nghĩa gì khi bạn là nam?
Điều đó có ý nghĩa gì khi bạn là doanh nhân? Điều đó có ý nghĩa gì khi bạn ăn hàng ở không?
Điều đó có ý nghĩa gì khi mọi cố gắng của bạn đã từng bị thất bại?
Không! Chẳng có ý nghĩa gì hết.
Không thứ gì có ý nghĩa vốn có. Mọi thứ chỉ là vốn dĩ như thế và thế là thế.
Vậy hãy quay lại câu hỏi ban đầu của chúng ta và tổng kết.
CUỘC SỐNG LÀ _____
Ý nghĩa cuộc sống là gì? CUỘC SỐNG LÀ ______
THỜI GIAN?
LỰA CHỌN?
KÝ ỨC?
HỌC TẬP?
ĐAU KHỔ?
TÌNH YÊU?
SAO CHÉP DNA?
Bạn có thể nhận biết nhiều câu trả lời trên chứng tỏ nó chỉ là ý nghĩa được gán ghép.
Bạn có thể lựa chọn để gán ghép một trong những ý nghĩa trên cho cuộc sống của bạn, nếu điều đó làm bạn cảm thấy tốt, hoặc cải thiện hành vi hiện tại của bạn.
Nhưng giờ bạn đã biết câu trả lời thực sự, rõ ràng và hiển nhiên là:
CUỘC SỐNG (chỉ) LÀ CUỘC SỐNG. NÓ KHÔNG CÓ Ý NGHĨA GÌ HẾT.
Xóa hết mọi ý nghĩa bạn đã đặt ra cho những sự kiện quá khứ. Xóa bỏ mọi ý nghĩa đang kiềm hãm bạn. Xóa đi những lúc người khác bảo cái này có ý nghĩa là thế. Không có cái nào là thật cả.
Cuộc sống không có ý nghĩa vốn có. Không có gì có ý nghĩa vốn có.
Cuộc sống là một tờ giấy trắng.
Bạn được tự do để chiếu lên đó bất kỳ ý nghĩa nào phục vụ bạn.
Bạn được tự do để làm bất kỳ điều gì bạn muốn với nó.
Và cám ơn bạn đã đọc bài viết này.
The Meaning of Life | Sivers
Derek Silvers | Tác Giả
PTCN | Tham khảo
Unsplash | Ảnh
Dũng Bùi | Biên tập
Cảnh Báo:
Chúng tôi không xác nhận bất kỳ nội dung hoặc sản phẩm nào được đăng ở trong bài viết này. Chúng tôi hướng đến việc cung cấp cho bạn tất cả những thông tin quan trọng mà chúng tôi có thể có, độc giả nên tự nghiên cứu trước khi thực hiện bất kỳ hành động nào có liên quan đến công ty hay một cá nhân. Việc đưa ra quyết định và chịu trách nhiệm hoàn toàn về quyết định của chính mình..